Als men het over wielrennen heeft, wie komt er dan in je op? Een man met wielrenbril, helm en fietsbroek, die een heuvel beklimt midden in een peloton, of een vrouw die de finishlijn bereikt, indrukwekkend, moe en gelukkig?
We zijn er vrij zeker van dat namen als Induráin meer oproepen dan anderen zoals Jeannie Longo of Joane Somarriba. Dit kan komen doordat wielrennen altijd als een mannensport werd gezien, en er veel zeer bekwame wielrensters nodig waren om het verloop van deze discipline te veranderen.
In de post van vandaag vertellen we het verhaal van 10 vrouwelijke wielrensters die niet alleen geschiedenis schreven door hun prestaties en medailles, maar ook door van wielrennen een roep om gelijkheid en respect tussen mannen en vrouwen te maken, en zo stem en beeld gaven aan het vrouwenwielrennen.
Annie Londonderry
Annie Cohen Kopchovsky, algemeen bekend als Annie Londonderry, is de geschiedenis ingegaan als niet alleen een geweldige journaliste, maar ook als een vrouw met een sterke avontuurlijke geest, die geschiedenis schreef door de wereld rond te fietsen.
Annie werd geboren in 1870 in Letland en verhuisde als kind met haar familie naar de Verenigde Staten. Londonderry's jeugd was niet moeilijk vergeleken met de levensstandaard die destijds heerste; ze trouwde, kreeg vier kinderen en droeg bij aan het gezinsinkomen door advertenties te verkopen aan lokale kranten.
Het was in 1894 toen het leven van Annie volledig veranderde, want twee zakenmannen uit Boston daagden haar uit, in ruil voor 10 duizend dollar, om de wereld rond te fietsen. De potentiële wielrenster accepteerde de uitdaging en begon op 25 juni '85 te fietsen vanuit Massachusetts, uitgerust met een lange rok en een fiets waarop achterop een bordje was geplakt met de tekst “New Hampshire's Londonderry Lithia Spring Water”, een bedrijf dat Annie 100 dollar betaalde om het te promoten.
15 maanden later publiceerde de krant New York Times een bericht met de volgende kop: "Mejuffrouw Annie Londonderry is in New York aangekomen na een wereldreis op de fiets."
Tillie Anderson (1875)
Tillie Anderson werd geboren in 1875, in een wereld die nog niet accepteerde dat vrouwen konden fietsen, hardlopen of een andere sport beoefenen, die nog steeds werd gezien als een uitsluitend mannelijke competitie.
Anderson werd geboren in Zweden, maar ontwikkelde haar carrière als wielrenster in de Verenigde Staten. Tijdens haar jeugd werkte ze als naaister en spaarde ze alles wat ze had om haar eerste fiets te kopen. En dat deed ze. Kenmerkend en bekend als een vastberaden persoon met een sterk karakter, begon Tillie op 18-jarige leeftijd te racen in wielerwedstrijden, te winnen en records te breken die tot haar komst niet waren verbroken. Hoewel ze ook uitblonk in andere duursporten en goede tijden neerzette bij hardloopwedstrijden, was haar passie wielrennen. Ze nam deel aan meer dan 130 wedstrijden gedurende haar leven, waarbij ze in alle behalve zeven de eerste plaats behaalde.
Tillie was 20 jaar oud toen ze werd erkend als de beste vrouwelijke wielrenster ter wereld.
In 1896 zei Susan B Anthony, een toonaangevende vrouw in de strijd voor mensenrechten en bekend om haar belangrijke rol in de strijd voor vrouwenkiesrecht, het volgende: "Laat me jullie vertellen wat ik denk over wielrennen. Het heeft meer gedaan voor de emancipatie van de vrouw dan iets anders in de wereld. Wielrennen geeft vrouwen een gevoel van vrijheid, zelfvertrouwen. Ik steun en raak ontroerd elke keer als ik een vrouw op twee wielen zie fietsen... ik zie het beeld van vrije en onbeperkte vrouwelijkheid."
Hélène Dutrieu (1877)
We spreken in deze post over Hélène Dutrieu vanwege haar belangrijke rol als wielrenster in de sportgeschiedenis, maar de rest van het cv van deze vrouw is op zijn minst opmerkelijk. Dutrieu was naast kampioene wielrennen ook raceautopilote, verpleegster en ambulancechauffeur tijdens de Eerste Wereldoorlog. Ze was de tweede vrouwelijke aviator in de geschiedenis.
Dit iconische voorbeeld voor iedereen werd geboren in 1877 in de Belgische stad Doornik. Op 14-jarige leeftijd moest ze stoppen met studeren en haar eigen brood verdienen, omdat haar vader werkloos was en de financiële noden zich opstapelden. Op haar 15e, toen ze stopte met het zoeken naar een baan die bij haar interesses paste, besloot ze een nieuwe weg in te slaan: die van de wielerwedstrijd, die langzaam open begon te gaan voor vrouwelijke deelname. Toen begon ze zich echt te interesseren voor deze tot dan toe onbekende sport, vooral in de sprintwedstrijden, waar ze ver boven de rest uitstak. Haar reputatie groeide en al snel overschreed ze de grenzen van België en begon de wereld haar "de menselijke pijl" te noemen.
Onder de belangrijkste prijzen van Hélène vermelden we het uurrecord (1895), het wereldkampioenschap baanwielrennen sprint (1897) en de Grote Prijs van Europa (1898).
Daarnaast kwam Dutrieu ook in de showwereld terecht; tussen de wedstrijden door trad ze op in verschillende circussen en theaters, waar ze ongelooflijke acrobatiek en sprongen met haar fiets uitvoerde. Soms maakte ze ook gebruik van een motorfiets of auto's.
Hélène doorbrak de grenzen van het onmogelijke en maakte van haar leven een constante lijst van behaalde uitdagingen.
Alfonsina Strada (1891)
Alfonsina Strada veranderde ook de geschiedenis van het vrouwenwielrennen in 1924, toen ze meedeed aan de wielerwedstrijd "Giro de Italia", omringd door mannen.
Het is geen verrassing dat ze een referentiepunt en een symbool van vrijheid werd voor de vrouwen van haar tijd, want lang voordat ze wereldwijd bekend werd, verbrak Strada al records op de pedalen.
Op 10-jarige leeftijd ontdekte ze de wereld van het wielrennen en voelde ze dat ze ervoor geboren was. In 1911 kroonde ze zich al tot winnaar van het vrouwelijke uurrecord, waarin ze bovendien de beste tijd ooit neerzette. In 1917 besloot ze zich in te schrijven voor de Giro di Lombardia, een wedstrijd waaraan tot dan toe alleen mannen hadden deelgenomen. Ze eindigde op de 32e plaats. Ondanks de euforie en het geluk van Strada om vrouwen in de sport een stem te geven en haar werk erkend te zien, vonden de organisatoren van wielerwedstrijden het niet gepast dat deze vrouw zich zo diep in de wielersport begaf, en verboden ze de deelname van vrouwen aan kampioenschappen. Daarom lag de Giro d'Italia van 1924 buiten het bereik van Alfonsina, die competitief en strijdlustig tot het einde van haar dagen zichzelf beloofde aan de race deel te nemen.
Sommige organisatoren en sponsors van dit wereldwijd bekende evenement hielpen haar zich in het geheim in te schrijven onder de naam Alfonsín Strada, en zo kon de wielrenster onder een mannelijk pseudoniem deelnemen. Hoewel haar identiteit werd ontdekt en ze werd gediskwalificeerd, besloot Alfonsina niet op te geven en bereikte ze de finish op een niet-officiële manier. Ze werd de eerste en enige vrouw in de geschiedenis die deelnam aan een Giro d'Italia.
De fiets werd een symbool van de strijd voor gelijkheid, een vlag die wapperde voor de rechten van vrouwen, en Alfonsina was de grote, eeuwige drager van haar mast.
Beryl Burton (1937)
Het was de vastberadenheid en niet de faciliteiten die Beryl Burton tot een Britse legende in het vrouwenwielrennen en de sport in het algemeen maakten.
Verre van de wens om als professionele wielrenster op te vallen en haar kamer vol medailles te zetten, wat opmerkelijk is omdat ze uiteindelijk meer dan honderd nationale en internationale titels behaalde, besloot Burton haar hele carrière als amateurwielrenster te trainen. Ze werkte op het land en op de boerderij, wat haar in staat stelde een sterk lichaam te ontwikkelen, en de rest van haar tijd besteedde ze aan fietsen, waarbij ze bijna duizend kilometer per week aflegde.
Burton stak boven de anderen uit in de baan- en wegcategorieën, en hoewel ze niet overladen werd met prijzen of erkenningen, kunnen we zeggen dat haar meest opvallende prestatie plaatsvond in 1967, toen ze won in een uithoudingswedstrijd waarin mannen en vrouwen gelijkwaardig meededen.
De wielrenster kon altijd rekenen op de steun van haar familie en haar man, die haar hielp zich in te schrijven bij wielerclubs en haar mogelijke twijfels over mechanische aspecten van de fiets wegnam. Haar doorzettingsvermogen, haar competitieve karakter, haar vaardigheden op de wielen en haar vastberadenheid maakten haar gedurende 25 opeenvolgende jaren de beste Britse wielrenster uit de geschiedenis.
Marianne Martin (1957)
In de zomer van 1984 stak Marianne Martin de finishlijn op de Champs-Élysées over en werd daarmee de eerste vrouw die de vrouwelijke Tour de France won.
Hoewel dit circuit al in 1955 een poging had gedaan een parcours voor vrouwelijke wielrensters te creëren, werd het pas officieel georganiseerd in 1984.
Voordat ze zich aan wielrennen wijdde, was Martin hardloopster, maar door een rugblessure kwam er een einde aan haar loopcarrière en begon een vruchtbare periode op de fiets. De renster ontwikkelde een pure passie voor wielrennen, ze hield van trainen, racen en winnen, en het kostte haar slechts een paar jaren, hoewel vol inspanning, artsen, therapeuten en veel mentale kracht, om het hoogste niveau te bereiken.
De Tour van 1984 begon op gang te komen toen Marianne besloot dat ze mee moest doen, wat er ook gebeurde, ook al voelde ze zich nog niet sterk en hersteld van haar lichamelijke blessure en de zware bloedarmoede die ze elke lente had. Toch begon Marianne op een slimme manier te trainen, met grenzen en doelen. De eerste grote stap naar deelname aan de wedstrijd zette ze toen haar selectie voor het Amerikaanse team voor de vrouwelijke Tour de France werd bevestigd.
Hard en bewust werken, samen met het vermogen tot opoffering, observatie en leren van anderen, brachten deze Amerikaanse renster ertoe de allereerste vrouwelijke Tour de France te winnen.
Na het bereiken van deze mijlpaal stopte Marianne met wielrennen, begon een fotografiebedrijf en verruilde de fiets voor paarden. Dromen zijn onbeperkt, en blijkbaar ook het vermogen om ze waar te maken.
Jeannie Longo (1958)
Jeannie Longo is waarschijnlijk de beste wielrenster aller tijden. Ze werd geboren in Frankrijk in 1958 en vond tijdens haar carrière geen rivaal die haar kon verslaan. Misschien was daarom haar zwaarste tegenstander in haar hele leven zijzelf.
De renster probeerde vaak haar eigen records te breken, waarbij ze in feite 15 keer probeerde haar eigen uurrecord te verbeteren, allemaal zonder succes. Longo wijdde zich eraan de barrières die ze zelf had opgebouwd te doorbreken, om ze te overwinnen en verder te gaan.
Met 12 wereldtitels, vier Olympische medailles, bijna 40 medailles tussen wereldkampioenschappen en Franse kampioenschappen, en drie deelnames aan de 3 Tour de France, naast vele andere onderscheidingen in haar palmares, was de renster niet tevreden, die soms zelfs werd bekritiseerd vanwege haar sterke karakter en haar controverses met andere renners en sporters.
Onder haar vele interesses bevonden zich ook de zakenwereld, materiaalinnovatie en voeding, die ze toepaste op wielrennen en sport in het algemeen. Bovendien studeerde ze wiskunde aan de universiteit en blonk ze uit in andere disciplines zoals skiën.
Haar ambitie kende geen grenzen en ze bleef racen tot ze ouder was dan 53 jaar. Helaas raakte ze betrokken bij verschillende dopingzaken die haar glansrijke carrière op de een of andere manier overschaduwden.
Joane Somarriba (1972)
We hebben een speciale genegenheid voor deze wielrenster omdat ze Spanje vertegenwoordigde in drie Tour de France.
De Baskische sportster werd geboren in de plaats Sopelana in 1972 en begon passie voor wielrennen te voelen dankzij haar vader, die genoot van lange tochten bij de zee op zijn fiets, vergezeld door zijn drie dochters, een van hen Joane. Nog voor haar tiende verjaardag was Somarriba al ingeschreven bij een wielerclub, en vanaf dat moment begon de wielrenster op te vallen. In 1986 werd ze kampioen van Euskadi en het jaar daarop van Spanje.
In 1991 stokte haar carrière, aanvankelijk definitief, toen een operatie als gevolg van een hernia haar lichaam volledig verlamde en haar werd verteld dat ze nooit meer in de wielerwereld zou terugkeren. Maar de geest is krachtig en de wil om te leven ook, dus na een jaar van inspanning, revalidatie en moed, stapte Somarriba weer op haar fiets, en drie jaar later won ze opnieuw de titel van Spaans kampioen. Hieraan voegden zich achtereenvolgens twee overwinningen in de Giro Donne en haar debuut in de Tour de France toe. Na twee opeenvolgende nederlagen in de Tour behaalde ze in 2000 de finish met een gouden medaille als beloning.
In 2005 vond de wielrenster dat het een goed moment was om te stoppen met het professionele leven, omdat ze haar dromen had bereikt. Nogmaals, haar inzicht en drang naar verbetering wierpen hun vruchten af en maakten van Joane de beste Spaanse wielrenster aller tijden.
Nicole Cooke (1983)
Het moet erg bevredigend zijn om een Olympische medaille en een wereldkampioenschap wielrennen in hetzelfde jaar te vieren, toch? Nou, Nicole Cooke, Britse wielrenster, had de trots om dat te doen op 25-jarige leeftijd.
Zoals bij zoveel anderen was de droom van Cooke altijd om deel te nemen aan de Tour de France en een Olympische medaille te winnen, en in plaats van het bij een wens te laten, en zich bewust van het feit dat haar ambitie de grenzen van comfort overschreed, begon ze op 11-jarige leeftijd te vechten om te bereiken wat ze verlangde.
Naarmate haar carrière als professionele wielrenster vorderde, werd ze de jongste vrouw die het Britse nationale kampioenschap op de weg won, op 16-jarige leeftijd.
Nicole slaagde erin om beide van haar lijst te strepen, de Tour en de Olympische medaille, niet zonder eerder te hebben geleden en geleerd om met verlies om te gaan. Na te zijn mislukt bij haar debuut op de Olympische Spelen in Athene, behaalde de wielrenster goud op de Olympische Spelen in Peking in 2008. Wat betreft de Tour, werd Cooke winnaar in 2006 en 2007.
De wielrenster stopte in 2013 met haar professionele carrière en bekritiseerde via de media scherp dat in 2009 de vrouwelijke categorie van de Tour de France verdween.
In 2021, na 12 jaar bevroren te zijn geweest, verwelkomt de Tour weer vrouwen op haar wegen.
Marianne Vos
Deze wielrenster van Nederlandse afkomst begon op jonge leeftijd van 8 jaar met racen, en tien jaar later was ze al een gevestigde professionele sporter. Als liefhebber van wielrennen sinds haar kindertijd begon ze te dromen en zichzelf voor te stellen dat ze meedeed aan de beroemde Tour de France. De verbeelding werd tastbaar en Marianne Vos begon te werken om verder te komen dan wie dan ook in de wielerwereld.
Ze blonk uit in de disciplines baan, weg, mountainbiken en veldrijden, en behaalde op 19-jarige leeftijd haar eerste wereldtitel in de categorieën veldrijden en weg. Haar carrière beloofde veel en de wielrenster stelde niet teleur: in 2008 won ze olympisch goud en bleef ze haar palmares exponentieel uitbreiden.
Op 25-jarige leeftijd had Vos al deelgenomen aan vijf wereldkampioenschappen veldrijden, was ze twee keer wereldkampioen geworden, één keer Europees kampioen, en genoot ze van haar welverdiende Olympische medailles.
Hoewel alles glorie en geluk leek in het leven van Marianne, heeft de sporter ook geleden. Overtraining, mediadruk en de roes van het hebben bereikt van alles, brachten de wielrenster in een leegte waarin ze zich overweldigd en verloren voelde, en uiteindelijk in een depressie. Na drie jaar rust, herstel en inspanningen om de gewenste mentale gezondheid te bereiken, stapte ze weer op haar fiets, ging ze weer racen en bereikte ze het podium.
Ver weg van de wens om een beroemd persoon te worden, gestuurd door wat te zeggen, hoe het te zeggen en welke uitstraling aan het publiek te tonen, raakte Vos sterk betrokken bij de taak om het vrouwenwielrennen zichtbaar te maken, te strijden voor gelijkheid tussen mannen en vrouwen, niet alleen in het wielrennen, maar in alle aspecten van het leven, en om deuren te openen, te motiveren en stem en macht te geven aan alle meisjes en vrouwen die op een fiets willen stappen en willen trappen.
Na deze reis door de verhalen, ervaringen en prestaties van deze 10 vrouwen, hopen we dat, als je van wielrennen houdt, je vandaag nog begint met fietsen en, als het niet deze sport is maar een andere die je gedachten en dromen bezet, we je aanmoedigen die na te jagen. Als een vrouw in de 19e eeuw de wereld rond kon fietsen, bestaat het onmogelijke dan echt?
